Quy định an toàn lao động trong thi công điện mặt trời

Trong bối cảnh điện mặt trời ngày càng trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều doanh nghiệp và hộ gia đình, vấn đề an toàn lao động trong quá trình thi công lắp đặt đang được đặt lên hàng đầu. Thực tế cho thấy, nhiều sự cố đáng tiếc đã xảy ra do thiếu quy trình bảo hộ, thiết bị không đạt chuẩn hoặc nhận thức an toàn của người lao động còn hạn chế. Vì vậy, việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn không chỉ bảo vệ sức khỏe, tính mạng công nhân mà còn đảm bảo chất lượng và tuổi thọ của toàn bộ công trình.

Rủi ro tiềm ẩn khi lắp đặt điện mặt trời

Thi công hệ thống điện mặt trời thường diễn ra tại các mái nhà cao tầng, nhà xưởng rộng hoặc khu vực ngoài trời. Điều kiện làm việc này tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó phổ biến nhất là:

• Nguy cơ té ngã khi làm việc trên mái tôn hoặc mái nghiêng trơn trượt.
• Nguy cơ điện giật do đặc thù hệ thống kết hợp cả dòng điện một chiều (DC) và xoay chiều (AC) với điện áp cao.
• Tác động từ thời tiết khắc nghiệt như nắng nóng, mưa giông dễ gây say nắng, cảm nhiệt hoặc trượt ngã.
• Rủi ro từ thiết bị và vật liệu nặng, đặc biệt trong quá trình vận chuyển, khoan cắt và lắp đặt tấm pin.

Nếu không có biện pháp phòng ngừa, những rủi ro trên có thể gây thiệt hại lớn về người và tài sản, đồng thời ảnh hưởng đến tiến độ và uy tín của doanh nghiệp.

Các giải pháp đảm bảo an toàn trong thi công 

Để giảm thiểu rủi ro cho cán bộ kỹ thuật và đảm bảo tiến độ, nhà thầu phải triển khai đồng bộ các biện pháp an toàn từ chuẩn bị, thi công đến nghiệm thu và bảo trì.

Trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) đầy đủ và phù hợp

• Mũ bảo hộ phải đạt tiêu chuẩn, có quai cằm chắc chắn để không bị rơi khi làm việc trên cao.
• Giày bảo hộ chống trượt, có đế cách điện và bảo vệ mũi chân.
• Dây an toàn (harness) và dây neo: sử dụng dây chống rơi có điểm móc phù hợp, neo vào điểm chịu lực đã được đánh giá; kiểm tra trước mỗi ca làm.
• Găng tay cách điện cho các thao tác điện, đồng thời có găng bảo hộ khi vận chuyển vật nặng.
• Kính bảo hộ, khẩu trang, quần áo chống nắng khi làm ngoài trời.

Lưu ý trang bị phải được kiểm tra định kỳ và ghi chép biên bản.

Đào tạo, huấn luyện và nâng cao nhận thức an toàn

• Tổ chức khóa huấn luyện trước khi vào dự án: thao tác lắp đặt, đấu nối, quy trình ngắt/mở nguồn, phương án xử lý sự cố điện.
• Đào tạo làm việc trên cao (sử dụng harness, leo thang an toàn), sơ cấp cứu cơ bản và quy trình cứu nạn.
• Thực hiện họp an toàn ngắn hàng ngày, nhắc lại rủi ro đặc thù công việc trong ca.
• Chỉ cho phép nhân sự đã được cấp chứng nhận/đào tạo thực hiện các bước nguy hiểm (đấu điện, thử nghiệm điện).

Kiểm tra, bảo dưỡng và chuẩn bị thiết bị trước khi sử dụng

• Lập checklist kiểm tra thiết bị trước ca (máy khoan, thang, dây cáp, đầu nối MC4, đồng hồ đo). Ghi lại kết quả và loại bỏ/khắc phục thiết bị hỏng.
• Kiểm tra tấm pin, khung đỡ, inverter trước lắp đặt để phát hiện hư hỏng vận chuyển.
• Sử dụng thiết bị đo phù hợp (đồng hồ vạn năng, máy đo cách điện) để kiểm tra điện áp, xác minh trạng thái không có điện trước thao tác.

Tuân thủ quy trình an toàn giám sát và quản lý thời tiết

• Ngắt nguồn hoàn toàn (DC & AC) và thực hiện Lockout–Tagout (LOTO) trước khi đấu nối, sửa chữa; chỉ người chịu trách nhiệm mới được tháo khóa.
• Luôn làm việc theo nhóm tối thiểu hai người khi thao tác trên cao; bố trí nhân sự quan sát/spotter ở dưới để hỗ trợ.
• Có người giám sát an toàn (Safety Officer) trên công trường, chịu trách nhiệm dừng thi công khi cần.
• Giám sát thời tiết: dừng mọi thao tác trên mái trong điều kiện mưa to, gió mạnh, sấm sét hoặc khi bề mặt trơn ướt. Thiết lập ngưỡng dừng thi công cụ thể theo quy định công ty.

Giàn giáo, lưới và biện pháp chống té ngã

• Lắp giàn giáo chắc chắn, có lan can và toe-board; mọi giàn cần kiểm tra chịu lực trước khi sử dụng.
• Lắp lưới an toàn xung quanh khu vực thi công trên cao để giảm nguy cơ rơi vỡ vật liệu và bảo vệ người bên dưới.
• Gia cố lối di chuyển trên mái (bảng kê, tấm chịu lực) để nhân sự di chuyển an toàn.

An toàn – Nền tảng cho phát triển bền vững

An toàn lao động không chỉ là trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp mà còn là yếu tố then chốt quyết định thành công lâu dài của dự án điện mặt trời. Một hệ thống được thi công an toàn sẽ vận hành ổn định, giảm chi phí bảo trì, đồng thời nâng cao uy tín của đơn vị thi công trong mắt đối tác và khách hàng.

Theo đó, việc thi công an toàn không chỉ dừng lại ở trách nhiệm tuân thủ mà còn thể hiện năng lực và uy tín của doanh nghiệp trong mắt khách hàng và đối tác. Mỗi quy trình bảo hộ được thực hiện đúng chuẩn là một bước củng cố niềm tin, mỗi dự án an toàn là một minh chứng cho chất lượng bền vững. Hơn hết, đầu tư cho an toàn lao động chính là đầu tư cho sự phát triển dài hạn của ngành năng lượng tái tạo – nơi con người, công nghệ và môi trường được kết nối để cùng kiến tạo tương lai xanh cho đất nước.